Bouwdata

Waarom RIBA Plan of Work en facetclassificatie essentieel zijn voor structuur, samenwerking en kostenbeheersing

Elk sterk ontwerp begint met een krachtig idee. Een architect vertaalt de ambitie van de bouwheer in een vorm die raakt, verrast of rust brengt — en liefst alles tegelijk. Dat idee vormt de kern van het concept, het vertrekpunt van het hele project. Precies daarom verdient het bescherming én ondersteuning. Want zonder structuur en eenduidige afspraken loopt dat idee al snel vast.

Het RIBA Plan of Work 2020 biedt hiervoor een helder overzicht van opeenvolgende stappen in het bouwproces. In plaats van te werken met vage termen als “voorontwerp” of “schetsfase”, maakt RIBA elke stap concreet, met duidelijke deliverables en verantwoordelijkheden. Maar structuur alleen volstaat niet.

Het is pas wanneer RIBA gekoppeld wordt aan andere standaarden — zoals de NBN EN 15221-1, ISO 12006-2, NEN2699, STABU2, CCS — dat het BouwData rekeningstelsel ontstaat: een coherente en herleidbare opbouw waarin informatie, communicatie én kostensturing hand in hand gaan.

Een cruciaal element daarin is de facetclassificatie: drie denkwerelden (talen/systemen) om een gebouw te begrijpen:
1. Spatial aspects: waar zit het, op welk niveau, in welke zone?
2. Functional systems: waarvoor dient het?
3. Technical systems: hoe wordt het gemaakt?

Zo denkt de architect in S1 (Preparation & Brief), S2 (Concept Design) en S3 (Spatial Coordination) in termen van functional systems, maar schakelt in S4 (Technical Design) over op technical systems.

In elke stap van het proces is één classificatie dominant, en spreken alle betrokkenen tijdelijk dezelfde taal. Uiteraard kunnen partijen intern blijven redeneren in hun eigen logica, maar binnen het projectteam vertalen ze hun input naar de actieve taal van dat moment — of het nu om ruimte, functie of techniek gaat.

Wat daarbij onmisbaar is: één centraal punt om hoeveelheden te verzamelen. Een deel van die data komt uit het BIM-model, een deel wordt nog manueel opgemeten omdat het niet gemodelleerd wordt en een deel vult de kostendeskundige aan vanuit het totaalbeeld. In stap S4 (Technical Design) wordt daarenboven elke unieke combinatie van ruimte, functie en techniek een aparte lijn in de meetstaat. Ja, die meetstaat wordt langer — maar ook veel bruikbaarder, controleerbaar én herbruikbaar. Geen wildgroei meer van ad hoc opmetingen, geen discussies achteraf met God en klein pierke.

Wie de structuur van zijn CDE wil afstemmen op het BouwData-denkkader, kan alvast aan de slag met AS6 (tags als facetclassificatie) en AS7 (hiërarchische mappenstructuur). Beide afsprakenstelsels zijn gratis downloadbaar in Excel-formaat via www.bouwdata.net , en vormen een werkbare basis voor centrale gegevensopslag.
Kijk, hier begint het – en ja, we weten dat er nog werk aan is. AS6 en AS7 zullen in de toekomst herwerkt worden in samenwerking met andere belanghebbende partijen maar het is alvast een start om van te vertrekken.

🎯 Praktisch handvat

Gebruik het beeld van het tandwiel uit de whitepaper:

1. Zet eerst een CDE (Common Data Environment) op als single source of truth. Zonder dit digitale ankerpunt blijft structureren moeilijk.
2. Benoem expliciet wie optreedt als assistent-bouwheer, verantwoordelijk voor administratie, gegevensstructuur en kostenopvolging.

Wie dit van bij S1 (Preparation & Brief) organiseert, zorgt ervoor dat het creatieve idee van de architect op een realistische manier vertaald kan worden naar een technisch haalbaar en betaalbaar project — zonder onderweg verloren te lopen in interpretatie.